[…]
Η ελευθερία δεν έχει να κάνει καθόλου με τον έξω κόσμο […] Η ελευθερία είναι κάτι το εσωτερικό΄ ανήκει στη συνειδητότητα.
[…]
Όσον αφορά τον εξωτερικό κόσμο δεν μπορείς ποτέ να είσαι απολύτως ελεύθερος. […] Στον εξωτερικό κόσμο, η ζωή χρειάζεται να είναι ένας συμβιβασμός. Αν ήσουν μόνος σου πάνω στη γη, θα ήσουν απολύτως ελεύθερος, αλλά δεν είσαι μόνος σου.
[…]
Αλλά η ελευθερία του ενός γίνεται πρόβλημα για τόσους άλλους ανθρώπους. Είσαι ελεύθερος να είσαι ο εαυτός σου, αλλά δεν πρέπει να επεμβαίνεις στη ζωή άλλων ανθρώπων.
Ένας άνθρωπος με κατανόηση θα σεβαστεί την ελευθερία του τόσο όσο θα σεβαστεί και την ελευθερία των άλλων, γιατί αν κανένας δεν σέβεται την ελευθερία σου, η ελευθερία σου θα καταστραφεί. Πρόκειται για μια αμοιβαία κατανόηση: “Σέβομαι την ελευθερία σου, σέβεσαι την ελευθερία μου, τότε και οι δύο μπορούμε να είμαστε ελεύθεροι.” Αλλά πρόκειται για ένα συμβιβασμό. Δεν μπορώ να παρεμβαίνω στην ύπαρξή σου, δεν έχω την ελευθερία να σε παραβιάζω.
[…]
Τα πάντα στην ύπαρξη είναι αλληλοεξαρτώμενα, οπότε δεν μπορείς να είσαι απολύτως ελεύθερος εξωτερικά – και δεν υπάρχει καμιά ανάγκη για κάτι τέτοιο άλλωστε.
Απόλαυσε αυτή την αλληλεξάρτηση. Μην την αποκαλείς σκλαβιά. Δεν είναι εξάρτηση, είναι αλληλεξάρτηση. Εξαρτάσαι από τους άλλους, οι άλλοι εξαρτώνται από σένα. Πρόκειται για μια αδελφότητα, πρόκειται για ένα είδος σχέσης. Ακόμη και το πιο μικρό φύλλο από το γρασίδι σχετίζεται με το πιο μεγάλο αστέρι.
Αλλά στον εσωτερικό κόσμο, στο εσωτερικό βασίλειο, μπορείς να είσαι απολύτως ελεύθερος. Οπότε όλο το ζήτημα είναι για το εσωτερικό. […] Κατανόησε πως η εξωτερική αλληλεξάρτηση είναι απαραίτητη, είναι αναπόφευκτη΄ τίποτα δεν μπορεί να γίνει ως προς τούτο. Είναι μέρος του τρόπου που υφίστανται τα πράγματα. Αποδέξου το. Όταν τίποτε δεν μπορεί να γίνει ως προς αυτό, η αποδοχή είναι ο μόνος δρόμος. Και αποδέξου το με χαρά, όχι σαν ένα είδος παραίτησης. […] Πρόκειται για το δικό μας σύμπαν΄ αποτελούμε μέρος του. Δεν είμαστε νησιά, αποτελούμε μέρος όλης της ηπείρου. Δεν είμαστε κάποια εγώ.
[…] η ιδέα σου για την ελευθερία είναι ριζωμένη κάπου μέσα στην ιδέα του εγώ. Δεν είμαστε το εγώ. Το εγώ είναι μια ψεύτικη οντότητα – αφού δεν είμαστε χωρισμένοι, πώς μπορούμε να έχουμε ένα εγώ; Καλό είναι σε ό,τι αφορά την γλώσσα΄ χρήσιμο είναι να χρησιμοποιείς την λέξη εγώ, αλλά δεν εμπεριέχει καμία ουσία. Είναι μια σκέτη σκιά, απολύτως άδεια. Μια χρήσιμη λέξη, τη χρησιμοποιούμε, όμως μη πραγματική. Αλλά η εσωτερική ελευθερία είναι δυνατή. Συμβαίνει όσο προχωρείς όλο και πιο βαθιά στην επίγνωση. Παρατήρησε το σώμα σου, παρατήρησε την διαδικασία των σκέψεών σου.
“[…] ο Βούδδας έλεγε: “Παρατήρησε, δες όλη την διαδικασία των σκέψεων σου”. Και σιγά-σιγά, θα δεις πως δεν είσαι ούτε ο θυμός ούτε η απληστία, ούτε Ινδουϊστής ούτε Μουσουλμάνος ούτε Χριστιανός ούτε Καθολικός ούτε κομμουνιστής. Σιγά-σιγά, θα αποκτήσεις την επίγνωση τού ότι δεν είσαι καμιά σου σκέψη – δεν είσαι ο νους καθόλου. Είσαι ένας καθαρός παρατηρητής. Η εμπειρία της καθαρής παρατήρησης είναι η εμπειρία της απόλυτης ελευθερίας, πρόκειται όμως για ένα εσωτερικό φαινόμενο. Και ο άνθρωπος που είναι εσωτερικά απολύτως ελεύθερος δεν έχει καμιά μεγάλη επιθυμία να είναι ελεύθερος εξωτερικά. Είναι ικανός να αποδέχεται την φύση των πραγμάτων όπως είναι.
[…] δημιούργησε εσωτερική ελευθερία μέσα από την παρατήρηση. Το σάννυας είναι μόνο για την εσωτερική ελευθερία. Και ζήσε μέσα από την εσωτερική ελευθερία και τότε θα είσαι ικανός να δεις την αλληλεξάρτηση που υπάρχει απέξω. Είναι όμορφη και είναι μια ευλογία. Δεν υπάρχει καμία ανάγκη να εξεγείρεσαι εναντίον της. Χαλάρωσε μέσα της, παραδώσου σε κείνην. Και να θυμάσαι: μόνον ο άνθρωπος που είναι πραγματικά ελεύθερος μπορεί να παραδοθεί.”
Osho, “The Dhammapada: The Way of the Buddha, Τόμος 9, Ομιλία #4”